روایت اوقات فراغتی که زیر آسمان شهر می‌گذرد/ اینجا چشم‌ها خسته نمی‌شوند!

به گزارش خبرگزاری فارس از سمنان، امروز یکم تیرماه است؛ نخستین روز فصل تابستان که با وجود گرمای زودرسش ، بالاخره نامش نیز فرارسیده است.

هر ساله با ورود به فصل تابستان، مسأله غنی‌سازی ساعات بیکاری دانش‌آموزان دغدغه خانواده‌ها می‌شود؛ این دغدغه به‌ویژه در خانواده‌هایی که والدین هر دو شاغل هستند، بیش از دیگر خانواده‌ها خود را نشان می‌دهند و پدر و مادر، هر دو به دنبال راهکارهایی برای غنی‌سازی هر چه بهتر اوقات فراغت فرزندان خود هستند.

برنامه‌ریزی برای غنی‌سازی اوقات فراغت نوجوانان و جوانان بیش از هر چیز وظیفه مدیران و متولیان امر در این بخش است؛ اما به هر حال، اینجا اوقات فراغت زیر آسمان شهر می‌گذرد و چه جالب که گفته می‌شود چشم‌ها هم هرگز خسته نمی‌شوند!

اگر فرزندانتان زیر آسمان این شهر قدمی زده باشند، حتماً خوانده یا شنیده‌اند که گفته می‌شود در قرآن کریم، 750 آیه راجع به علوم طبیعی و تجربی ازجمله خلقت زمین و آسمان، کوه و گیاهان و موجودات آمده است که از این میان، حدود 150 آیه آن راجع به نجوم و کیهان‌شناسی است.

اینجا یک مرکز نجوم است؛ جایی که اگر فرزندانتان زیر آسمان آن قدم بزنند، نباید زیاد نگران باشید؛ چون جای بدی نرفته‌اند.

قدم می‌زنند، می‌بینند، یاد می‌گیرند، ارتباطشان هر روز با خالق هستی تنگاتنگ‌تر می‌شود و در نتیجه آسوده‌خاطرید که اوقات فراغتشان نیز هدر نرفته است.

نجوم؛ از قرآن تا درون انسان

علم نجوم، ستاره‌شناسی یا کیهان‌پژوهی به‌صورت خاصی در قرآن کریم که کتاب هدایت بشریت نام نهاده شده، مورد توجه قرار گرفته است.

حتی بارها ما انسان‌ها مورد خطاب قرار می‌گیریم که «أَأَنتُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمِ السَّمَاء بَنَاهَا»؛ ای انسان آیا خلقت تو شدیدتر است یا خلقت آسمان‌ها و کهکشان‌ها؟ (سوره نازعات) و این نشان‌دهنده اوج اهمیت نجوم است که خداوند منان آن را در مقام مقایسه با خلقت انسان مورد پرسش قرار می‌دهد.

نجوم به معنای واقعی کلمه از قرآن تا درون انسان ریشه دارد؛ هم کلام الهی اشاره می‌کند که

«أَفَلَمْ یَنظُرُوا إِلَی السَّمَاء فَوْقَهُمْ کَیْفَ بَنَیْنَاهَا»؛ آیا نمی‌بینید که بالای سرتان چه خلق کردم؟ (سوره قاف) و هم وقتی وارد مراکز نجوم می‌شوید به‌طور ناخودآگاه و بر اساس کششی درونی، علاقه‌مند هستید ساعت‌ها زیر سقف آسمان این جهان بنشینید و تماشا کنید و لذت ببرید.

بر اساس همین آیه شریفه بالا از سوره مبارکه قاف، خداوند متعال به‌طور مشخص و واضحی از انسان می‌خواهد تا به آسمان نگاه کند؛ آن هم نگاه علمی و توأم با تفکر و تدبر و این نگاه وقتی لذت‌بخش‌تر و زیباتر می‌شود که علمی و توأم با دانش نجوم باشد.

ذهن بشر همواره نسبت به خلقت کنجکاو است و همه انسان‌ها پرسش‌های متعددی درباره آفرینش هستی در ذهنشان می‌گذرد؛ علم نجوم شاید یکی از بهترین علومی باشد که بخش مهم و زیادی از سؤالات در ذهن آدمی را پاسخ می‌دهد و امید است توجهی بیشتری به آن، حتی برای غنی‌سازی اوقات فراغت جوانان و نوجوانان شود.

نجوم؛ راهی برای پاسخگویی به شبهات

این روزها که ماه مبارک رمضان را پشت سر گذاشته‌ایم، بارها در فرازی از دعای جوشن کبیر خوانده‌ایم که «یَا مَنْ فِی الْآفَاقِ آیَاتُهُ؛ یَا مَنْ فِی الْآیَاتِ بُرْهَانُهُ»؛ یعنی در آفاق و آسمان‌ها و کهکشان‌ها نشانه‌هایی از خداست که از این نشانه‌ها می‌توان به برهان خداشناسی رسید.

به عبارتی، علم نجوم جدای از همه لذت‌های ظاهری و گذرای خود، می‌تواند ما را به سمت تدبر عمیق‌تر درباره هستی و به‌نوعی رفع شبهات ذهنی ببرد؛ چیزی که این روزها زیاد دامن‌گیر نسل جوان کشورمان شده است.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد تقدیری، یکی از اعضای ستاد استهلال در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس، به چهار مقدمه مندرج در قرآن کریم اشاره و اظهار کرد: نخستین مقدمه به این اشاره دارد که این کتاب برای هدایت انسان‌ها نازل شده است و دومین مسأله به اسرار زمین و آسمان می‌پردازد که درون این کتاب الهی مطرح شده است.

وی افزود: سومین موضوع نیز به این مسأله اشاره دارد که مسیر هدایت را باید از راه‌های مختلف طی کرد؛ به‌طور مثال، در تربیت و پرورش فرزندانمان باید از داستان‌ها و روایات مختلف در امر کردن و حتی از کمی جدیت نیز قبل از تشویق استفاده کنیم؛ خداوند متعال برای هدایت نیز از استدلال مثل استعاره و قصه بهره برده است.

این عضو ستاد استهلال، یکی از روش‌های مهم بیان مسائل علمی را توجه دادن به شگفتی‌های آفرینش دانست و مسائل نجوم را در پنج بخش تقسیم کرد و افزود: هیأت، اخترفیزیک، کیهان‌شناسی، کیهان‌زایی و طالع‌بینی پنج بخش مهم هستند که امروز باید به آن‌ها توجه شود؛ البته در طالع‌بینی نقد زیادی وجود دارد.

تقدیری با اشاره به ارتباط مستقیم مسائل نجوم با مباحث قرآنی ادامه داد: این مباحث در قرآن نیز به‌صورت اثبات نازل، اثبات توحید، بیان نظم و انسجام در طبیعت، بیان پیدایش جهان، خبر از پایان دنیا، یادآوری روز و شب، کائنات برای شکرگزاری آمده است.

وی بیان داشت: در قرآن کریم؛ 110 مرتبه کلمه آسمان، 161 مرتبه کلمه زمین، 300 مرتبه کلمه روز، 100 مرتبه کلمه شب، 30 مرتبه کلمه خورشید و در همین حدود ماه و ستاره تکرار شده است و همچنین توضیحاتی در مورد آغاز آفرینش زمین و ماده تشکیل‌دهنده آن، مراحل و دوره‌های شکل‌پذیری آمده که نکته جذاب آن در این است که در اکثر آنان تأکید شده آیا در آن تفکر و تعقل نمی‌کنید؟

این عضو ستاد استهلال اظهار داشت: امروز اتهاماتی که به دین اسلام می‌زنند، را با اثبات آیه‌های قرآنی باید رد کرد؛ خداوند متعال همه کائنات را در معرض دید انسان‌ها گذاشته و در پایان می‌فرماید آیا تفکر و تعقل می‌کنید که همین مسأله محور اصلی در اسلام است؛ بنابراین نجوم می‌تواند راهی برای رسیدن به ذات اقدس الهی باشد.

علم نجوم در راه بومی‌سازی

خداوند متعال در آیه 40 سوره غافر می‌فرماید «لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَکْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ»؛ یعنی آفرینش آسمان و زمین بزرگ‌تر و مهم‌تر از خلقت فیزیکی انسان است؛ اما بیشتر مردم این معنا را درک نمی‌کند.

یکی از راه‌های درک این معنای مهم در کلام الهی این است که به آموزش و ترویج علم نجوم، ستاره‌شناسی و فعالیت در حوزه کیهان‌پژوهی بپردازیم؛ چه اینکه هم قطعاً علاقه‌مندان زیادی دارد و هم راهی است برای رسیدن به دانایی و خداشناسی.

یک فعال علم نجوم و ستاره‌شناسی در همین زمینه، به تلاش‌های صورت‌گرفته در مرکز نجوم و علوم نوین برای رشد این علم اشاره کرد و گفت: تأسیس این مرکز در سال 79 انجام شده و 18 سال به‌صورت تقریبی به فعالیت پرداخته است.

حمید حسینی ادامه داد: حدود 10 سال است که یک سری همایش‌های سالانه در زمینه نجوم با حضور دانشمندان بزرگ در کشور برگزار می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در کنار مراکز زیارتی، نباید فقط بحث زیارت مبنا باشد؛ بلکه از گذشته‌های دور نیز بدین صورت بوده که مراکز نجوم و فعالیت‌های علمی و همچنین آموزشگاه‌ها با مجموعه‌های زیارتی منسجم بودند و همانند قیام ائمه (ع) که به فن، علم و تعقل اهمیت زیادی می‌دادند، امروز هم باید عمل شود.

این فعال علم نجوم و ستاره‌شناسی تأکید کرد: در تلاش هستیم تا با ارائه موضوعات علمی بتوانیم جوانان را از همه سطوح دانشگاهی گرد هم آوریم و مورد آموزش قرار دهیم. نتایج برگزاری همایش‌ها توسط مراکز نجوم و علوم این پیام را دارد که علم نجوم را باید بومی‌سازی کنیم.

حسینی تصریح کرد: بومی‌سازی از این لحاظ مهم است که عموم مردم و حتی کسانی که مسیرهای مشخص علمی را طی نکرده‌اند، هم‌پای دانش‌آموزان و دانشجویان پیش ‌رفته و بتوانند فرصتی برایشان ایجاد شود تا با این مباحث بیشتر آشنا شوند.

آموزش علم نجوم؛ توجهی ارزشمند

آموزش علم نجوم این روزها توجهی ارزشمند است؛ توجهی به خود، دانایی و خدای خویش.

فصل تابستان فرصت خوبی برای جذب دانش‌آموزان و حتی دانشجویانی است که اوقات فراغت بیشتری دارند و می‌توان از این زمان‌ها در راه آموزش و ترویج علم نجوم بهره برد.

یک فراگیر علم نجوم که در دوره‌های این علم مهیج شرکت کرده است، به فارس گفت: در بحث آموزش نجوم باید کلاس‌ها، همایش‌ها، دوره‌های آموزشی و برنامه‌های بهتری برگزار شود و تا امروز بخشی از این فرصت‌ها فراهم شده است.

علی شهابی به فعالیت بخش آسمان‌نما در مرکز نجوم اشاره کرد و گفت: بخش بازدیدی مجموعه و آسمان‌نمای دیجیتال باید فعال‌تر شود.

وی تصریح کرد: مرکز نجوم کتاب‌هایی در زمینه نجوم و ستاره‌شناسی در خود گنجانده است که شاید خیلی از کتابخانه‌ها این کتاب‌های خوب و بی‌نظیر را نداشته باشند؛ ولی یک مخزن نسبتاً قوی باید در این زمینه ایجاد شود.

خلقتی که به رخ کشیده می‌شود

ایزد منان در برخی آیات قرآن کریم، خلقت آسمان‌ها را به رخ خود انسان می‌کشد؛ او را وادار می‌سازد تا به آسمان‌ها و هر چه در وی است، بیشتر بنگرد تا از این رهگذر هم خود را بشناسد و هم به قدرت الهی پی ببرد.

در سوره ملک می‌خوانیم که «الَّذِی خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا مَّا تَرَی فِی خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِن تَفَاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَی مِن فُطُورٍ؛ همان کسی که هفت آسمان را بر فراز یکدیگر آفرید؛ در آفرینش خداوند رحمان هیچ تضاد و عیبی نمی‌بینی! بار دیگر نگاه کن، آیا هیچ شکاف و خللی مشاهده می‌کنی؟ و این برهان روشنی که خود حضرت عزیزش از ما می‌خواهد تا نگاه کنیم و قدرتش را ببینیم.

اما اینجا چشم‌ها خسته نمی‌شوند! اتفاقاً همه آمده‌اند تا با چشمان باز ببینند و این راهی مطمئن است، از میان ده‌ها راه نه‌چندان زیبای امروزی، برای رسیدن به زیبای بی‌همتا.

-

گزارش از: مرتضی مزینانی‌صفابین

انتهای پیام/ح